Ba cụm trọng điểm đang được đề xuất: Cụm thiên nhiên-sinh thái (phía Bắc) gồm: Phong Nha-Nhật Lệ-biển Mỹ Thủy-đảo Cồn Cỏ để phát triển du lịch khám phá, nghỉ dưỡng cao cấp, thể thao biển.
Cụm Di sản-tâm linh-ký ức (trục Đông-Tây): Thành cổ Quảng Trị, Nghĩa trang Quốc gia Trường Sơn, Nghĩa trang Quốc gia Đường 9, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Hiền Lương-Bến Hải, Nhà thờ La Vang, Khe Sanh để phát triển tour tri ân, giáo dục truyền thống, tâm linh.
Cụm mạo hiểm-biên giới (Đakrông-Hướng Hóa-Lao Bảo): Trekking rừng, hồ Khe Sanh, caravan xuyên biên giới, khám phá bản làng, phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm văn hóa dân tộc thiểu số.
Ông Lê Lưu Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Jungle Boss-đơn vị khai thác du lịch mạo hiểm-đề xuất: “Chính quyền tỉnh cần mạnh dạn mở cơ chế thử nghiệm các sản phẩm mới như Zipline, đi bộ trên không, leo vách núi, cắm trại trên cao... để tạo sự hấp dẫn và giữ chân du khách. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý minh bạch để doanh nghiệp sáng tạo trong khung pháp luật.”

Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo, Quảng Trị. (Ảnh: Thanh Thủy/TTXVN)
Bà Nguyễn Lệ Hằng, Giám đốc Công ty Du lịch Thiên Hà nhận định: “Du lịch hiện đại là ngành công nghiệp trải nghiệm. Hạ tầng không chỉ là đường sá, mà còn là dịch vụ hỗ trợ, tiện ích tiếp cận, công nghệ tương tác. Hiện nay, nhân lực là điểm nghẽn lớn nhất tại Quảng Trị.”
Thực tế, nguồn nhân lực phục vụ du lịch còn thiếu và yếu, đặc biệt thiếu hướng dẫn viên có kiến thức văn hóa-lịch sử, kỹ năng dẫn tour chuyên biệt, khả năng ngoại ngữ và công nghệ.
Tỉnh Quảng Trị mới cần phối hợp với các trường đào tạo chuyên ngành để tổ chức các khóa huấn luyện hướng dẫn viên di sản, thuyết minh thực cảnh, dẫn tour trekking, tổ chức sự kiện du lịch. Đồng thời, khuyến khích người dân làm du lịch cộng đồng, phát triển homestay, sản phẩm OCOP, ẩm thực và làng nghề truyền thống.
Ông Đặng Đông Hà, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình cho rằng, để du lịch Quảng Trị mới phát triển bền vững, cần hoàn thiện hệ thống hạ tầng kết nối giữa các vùng-cụm-điểm đến; xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên du lịch; triển khai chuyển đổi số đồng bộ phục vụ quản lý, xúc tiến, quảng bá.
“Chúng tôi đang xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh: bản đồ số, nền tảng dữ liệu lớn, hệ thống quản trị thông tin ngành, tích hợp giữa cơ quan nhà nước-doanh nghiệp-du khách,” ông Hà cho biết.
Ngoài ra, để du lịch phát triển lâu dài, cần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tăng cường đào tạo nhân lực theo địa chỉ, định hướng chuyên biệt và đào tạo lại kỹ năng số, kỹ năng truyền thông cho đội ngũ nhân sự trong ngành.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị mới xác định du lịch là một trong ba trụ cột phát triển kinh tế chủ lực trong giai đoạn tới.
Hiện địa phương đang gấp rút hoàn thiện Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đến năm 2040, với tầm nhìn xây dựng Quảng Trị mới trở thành trung tâm du lịch lịch sử-sinh thái-biển đảo hàng đầu miền Trung.

Du khách đến viếng, tri ân các Anh hùng liệt sỹ tại Thành cổ Quảng Trị. (Ảnh: Nguyên Lý/TTXVN)
Trọng tâm chiến lược là thu hút đầu tư lớn vào các dự án du lịch quy mô từ các tập đoàn trong và ngoài nước; xây dựng thương hiệu điểm đến Quảng Trị mới khác biệt, bản sắc, gắn với các giá trị xanh-sạch-bền vững.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị Lê Minh Tuấn khẳng định: “Chúng tôi không đi tìm một Quảng Trị mới trên giấy tờ, mà là một Quảng Trị có tâm thế bứt phá-được xác lập bằng tư duy tích hợp-sáng tạo. Du lịch sẽ là lĩnh vực tiên phong, đánh thức tiềm năng và khơi mở khát vọng của vùng đất giàu ký ức và giá trị này”./.
Bài 1: Hợp nhất lịch sử và thiên nhiên - nền tảng phát triển du lịch
Bài 2: Kết nối di sản - tạo bản đồ du lịch liên vùng